Mućkanje ulja u ustima može smanjiti broj štetnih bakterija u ustima, poboljšati zdravlje desni i pomoći u sprečavanju nastanka problema poput neprijatnog zadaha i karijesa.
Ispiranje usta uljima je stara ajurvedska praksa koja je dobila na popularnosti zahvaljujući internetu i društvenim mrežama.
Do koristi koje mućkanje ulja donosi dolazi tako što se bakterije vezuju za ulje i nakon završenog ispiranja izbace iz usta, ostavljajući okruženje sa znatno manjim brojem bakterija.
Pored toga, ova praksa može podstaći lučenje pljuvačke i na taj način dodatno smanjiti količinu bakterija u ustima, a određene vrste ulja imaju i antiupalna svojstva.
U ovom članku objasnićemo šta podrazumeva mućkanje ulja u ustima, kako početi sa ovom rutinom i koje ulje je najefikasnije, kao koje prednosti može da donese kao i koji su rizici.
Šta je mućkanje ulja u ustima i kako se izvodi?
Upotreba ulja za ispiranje usta kao način prevencije karijesa, lošeg zadaha, krvarenja desni, suvog grla i usta i ispucalih usta ima bogatu istoriju.
Najčešće se povezuje sa ajurvedom, tradicionalnom indijskom medicinom koja uobičajeno podrazumeva upotrebu susamovog ili kokosovog ulja.
Ispiranje usta uljem podrazumeva njegovo mućkanje u ustima, koristeći ga kao tečnost za ispiranje usta.
Za razliku od korišćenja ovih tečnosti, mućkanje ulja u ustima traje znatno duže između 15 i 20 minuta.
Sve što je potrebno jeste da se supena kašika, odnosno oko 15 ml ulja stavi u usta, a zatim počne sa mućkanjem i ispiranjem.
Po završenom ispiranju, ulje je potrebno ispljunuti, isprati usta mlakom vodom, a zatim zube temeljno oprati na uobičajen način, četkicom i pastom za zube.
Ulje bi najbolje bilo ispljunuti u maramicu i baciti u kantu za smeće, budući da može zapušiti odvod.
Osim toga, ulje nakon ispiranja sadrži bakterije i druge mikrobe, pa ga nikako ne bi trebalo progutati ili dovesti u kontakt sa čistim predmetima.
Koliko često mućkati ulje?
Prema tradicionalnim ajurvedskim preporukama, rutinu mućkanja ulja trebalo bi obavljati pre pranja zuba, najmanje tri puta nedeljno.
Za najveće benefite, prema ovoj tradicionalnoj indijskoj medicini, ispiranje usta uljem trebalo bi praktikovati svakog jutra, odmah nakon buđenja i to na prazan stomak.
Najbolje ulje za ispiranje usta
Mućkanje ulja u ustima trebalo bi da donese koristi nezavisno od toga koje ulje se koristi, no dva najpopularnija izbora su:
- Susamovo ulje. Tradicioanalna ajurvedska praksa mućkanja ulja uobičajeno podrazumeva korišćenje susamovog ulja, za koje se veruje da najefikasnije sprečava bolesti desni i pojavu karijesa.
- Kokosovo ulje. Kokosovo ulje se danas najčešće koristi, a preporučuje se hladno ceđeno kokosovo ulje. Osim što je prijatnog ukusa, kokosovo ulje sadrži velike količine laurinske kiseline, koja ima antimikrobna svojstva.
Pored ova dva ulja, moguće je koristiti gotovo sve druge vrste ulje, uključujući maslinovo, suncokretovo, laneno i druga ulja. Preporuka je da se uvek koriste kvalitetna hladno ceđena, nerafinisana, idealno organska ulja.
Osim klasičnih jestivih ulja, na tržištu su dostupni i proizvodi na bazi ulja za ispiranje usta.
Osnova ovih proizvoda najčešće je susamovo, suncokretovo ili kokosovo ulje, a neretko je reč o kombinaciji više ulja, kojima je dodata aroma poput nane i žalfije ili eteričnih ulja radi poboljšanja ukusa.
Eterična ulja koja se mogu dodati uključuju ulje peperminta, karanfilića ili divljeg origana, koji ima i snažno antiseptičko dejstvo. Šta više, ulje origana može poslužiti i kao prirodni lek za zubobolju.
Koristi mućkanja ulja u ustima
Broj studija i istraživanja koje bi potvrdila koristi od upotrebe ulja za ispiranje usta i zuba je veoma ograničen, no prema dostupnim podacima ova praksa može dovesti do ozbiljnih koristi po oralno zdravlje.
Može pomoći smanjenju loših bakterija u ustima
Štetne bakterije u ustima uzrok su karijesa, neprijatnog zadaha i bolesti desni, poput gingivitisa.
Kao što smo ranije pomenuli, redovno ispiranje usta uljima može smanjiti količinu bakterija u ustima i na taj način poboljšati oralno zdravlje.
Prema studiji iz 2019. godine, nakon 15 dana svakodnevne upotrebe susamovog ulja značajno je smanjena količina bakterije Streptococcus mutans, vrste bakterije koje igra ključnu ulogu kada je reč o pojavi karijesa.
Istovremeno, studija je poredila rezultate sa rezultatima kod ljudi koji su za ispiranje koristili antibakterijsku tečnost za ispiranje usta, i rezultati su bili gotovo identični.
Druga studija bavila je takođe poredila efikasnost uklanjanja bakterija poredeći ulje i tečnost za ispiranje usta, i potvrdila da je korišćenje ulja podjednako efikasno kao i korišćenje antibakterijskih sredstava za uspiranje usta.
Može poboljšati kod neprijatnog zadaha iz usta
Halitoza, odnosno loš zadah iz usta, je stanje koje pogađa više od polovine svetske populacije, a uzroci su različiti.
Najčešće su u pitanju loša oralna higijena, bolesti desni, infekcije, ili nakupljanje naslaga na jeziku koje mogu uzrokovati i prebojenost jezika.
Kao terapija lošeg zadaha najčešće se koriste antibakterijska, odnosno antiseptička sredstva koja sadrže supstancu hlorheksidin i paste za zube sa fluorom.
Studija iz 2011. godine je otkrila da je mućkanje ulja podjednako efikasno kao i hlorheksidin u smanjenju lošeg zadaha.
Samim tim, korišćenje ulja može se koristiti kao prirodni, kućni lek za neprijatan zadah, uz podjednaku efikasnost koju nude i tradicionalni tretmani.
Kada je reč o neprijatnom zadahu iz stomaka, kome je uzrok neko stanje digestivnog trakta poput celijakije ili heliko bakterije, ovaj metod možda neće biti od koristi.
Može pomoći u prevenciji karijesa
Pojava karijesa jedan je od najčešćih stomatoloških problema do kog dolazi kao posledica niza faktora, uključujući:
- Lošu higijenu zuba
- Ishranu sa previše prostih šećera
- Nakupljanje plaka i bakterija
- Suva usta
Prvi znaci karijesa mogu da uključuju pojavu belih fleka na zubima, nakon čega počinju da se javljaju rupice i oštećenja zubne gleđi.
Kada se ostaci hrane ne uklanjaju redovno, oni u kombinaciji sa pljuvačkom i bakterijama formiraju plak na zubima. Bakterije zatim počinju da razgrađuju čestice hrane, formirajući kiselinu koja uništava zubnu gleđ i uzrokuje karijes.
Više studija je potvrdilo da mućkanje ulja u ustima može da pomogne u smanjenju količine bakterije u ustima, što posledično dovodi do manjeg rizika od nastanka karijesa.
Budući da i deca mogu da ispiraju usta uljima, ovo može pomoći u prevenciji teške forme karijesa koja pogađa mlečne zube, takozvani cirkularni karijes.
Osim ispiranja usta, konzumacija svežeg voća i povrća, kao i ostalih hrana bogatih vlaknima, može takođe pomoći da se uklone ostaci hrane.
Može smiriti upaljene desni
Upala desni, odnosno gingivitis, je blagi oblik upale desni koji je vrlo često praćen crvenilom ili krvarenjem desni.
Bakterije su glavni uzročnik gingivitisa, a mućkanje ulja može biti efikasan prirodan lek za poboljšanje zdravlja desni i smanjenje upale, budući da smanjuje broj bakterija u ustima.
Ovde treba napomenuti da nisu sva ulja ista, budući da određene vrste ulja poput kokosovog ulja mogu biti efikasnije od drugih, zahvaljujući svojim antiinflamatornim svojstvima.
Različite studije pokazale su smanjenje plaka i štetnih bakterija, kao i poboljšanje simptoma upale desni redovnom upotrebom kokosovog ili susamovog ulja.
Ispiranje usta uljima može biti naročito korisno u trudnoći, budući da je trudnički gingivitis izuzetno čest.
Potencijalni rizici
Generalno, mućkanje ulja u ustima se smatra bezbednim kada se ono praktikuje pravilno, odnosno kada se ulje ispljune nakon ispiranja.
Osim toga, nakon operacija i tokom zarastanja rane od zuba, kao što su vađenja živca ili vađenje umnjaka, ne bi trebalo samoinicijativno bez konsultacije sa stomatologom uvoditi ispiranje usta uljima u svoju rutinu.
Umesto toga nakon operacija zuba preporučuje se ispiranje usta slanim rastvorom, kao i korišćenje hladnih obloga koje mogu da smanje bol i otok.
Da li mućkanje ulja izbeljuje zube?
Određeni broj ljudi tvrdi da ispiranje usta kokosovim uljem može dovesti do efekta izbeljivanja zuba, te da je ovaj način kućnog izbeljivanja zuba delotvoran.
Nažalost, ove tvrdnje su isključivo anegdotalne.
Iako je korišćenje kokosovog ulja za izbeljivanje zuba popularno, ovo nije podržano studijama niti bilo kakvim naučnim dokazima.
No budući da neće oštetiti zube, svako može da isporoba da ovaj način izbeli svoje zube.
Preporuka je ipak da se izbeljivanje zuba prepusti stomatolozima, u tretmanu profesionalnog izbeljivanja zuba.
Ovo je najefikasniji i najsigurniji način da se dođe do beljih zuba i spreči oštećivanje zubne gleđi do čega može doći upotrebom hidrogena ili aktivnog uglja za izbeljivanje zuba.
Zaključak
Mućkanje usta uljem, odnosno ispiranje usta uljima je praksa koja originalno potiče iz ajurvede, tradicionalne indijske medicine.
Postupak mućkanja uljem u ustima je jednostavan, ali relativno dugotrajan, i podrazumeva mućkanje jedne kašike ulja od 15 do 20 minuta, nakon čega je usta potrebno isprati mlakom vodom i temeljno oprati zube.
Iako je dostupno relativno malo naučnih studija koje su se bavile ovom tematikom, koristi mućkanja uljem su evidentna.
One uključuju smanjen broj bakterija u ustima, smanjen rizik od nastanka karijesa i upalnih procesa desni, umirivanje desni kao i pomoć kod neprijatanog zadaha.
Šta više, studije su pokazale da je upotreba ulja podjednako efikasna kao i upotreba antiseptičkih tečnosti za ispiranje usta.
Za ispiranje usta preporučuje se upotreba nerafinisanih, hladno ceđenih ulja, a pre svega susamovog i kokosovog, koja imaju dokazano antiupalna i antimikrobna svojstva, no i druga ulja poput maslinovog ili suncokretovog doneće benefite po oralno zdravlje.
