Ureaplazma je bakterija koja se prirodno nalazi u genitalnom i urinarnom traktu kod muškaraca i žena, ali u određenim situacijama može izazvati infekciju.
Infekcija ureaplazmom često ne izaziva simptome, no u nekim slučajevima može dovesti do različitih tegoba i zdravstvenih problema, posebno kada imuni sistem oslabi ili kada dođe do prenošenja bakterija tokom nezaštićenih seksualnih odnosa.
Ipak, infekcija ureaplazmom može zahvatiti urogenitalni trakt i imati ozbiljne posledice ako se ne prepozna i ne leči na vreme.
U ovom članku objasnićemo šta je ureaplazma, koji su simptomi, načini prenošenja, kao i kako se dijagnostikuje, leči i prevenira ova infekcija.
Šta je ureaplazma?
Ureaplazma je vrsta bakterije koja pripada grupi mikoplazma.
Ureaplazma se razlikuje od drugih bakterija iz ovog roda po svojoj sposobnosti da razgrađuje ureu, po čemu je i dobila naziv.
Specifična karakteristika ureaplazme je da nema ćelijski zid, za razliku od mnogih drugih bakterija.
Ova karakteristika čini je otpornom na određene antibiotike, kao što je penicilin, koji deluje na sintezu ćelijskog zida.
Zbog ove osobine, uspešno lečenje infekcije izazvane ureaplazmom često zahteva posebne vrste antibiotika koji ciljaju njenu membranu.
Poput drugih vrsta bakterija iz roda mikoplazma, ureaplazma je često deo normalne mikroflore urogenitalnog trakta kod zdravih osoba oba pola.
Međutim, pod određenim okolnostima, kao što su oslabljeni imuni sistem ili promene u prirodnoj ravnoteži mikroorganizama u telu, ureaplazma može postati patogena i izazvati infekciju.
Ureaplazma i druge mikoplazma vrste, kao što su Mycoplasma hominis i Mycoplasma genitalium, mogu izazvati slične infekcije, uključujući infekcije urogenitalnog trakta.
Ove bakterije mogu biti povezane sa uretritisom, odnosno upalom mokraćne cevi, prostatitisom kod muškaraca, bakterijskom vaginozom, kao i upalom materice kod žena.
Ove infekcije često izazivaju blage ili nespecifične simptome, što može otežati dijagnozu.
Simptomi infekcije ureaplazmom
Ureaplazma može izazvati različite simptome kod muškaraca i žena, ali takođe može biti prisutna u organizmu bez ikakvih simptoma, što se naziva asimptomatska infekcija.
Kada se simptomi pojave, obično su povezani sa infekcijama urogenitalnog trakta i mogu da dovedu do povećane potrebe za mokrenjem i neprijatnog osećaja u donjem delu stomaka.
Pored ovih simptoma koja se mogu javiti kod osoba oba pola, infekcija može izazvati i specifične simptome u zavisnosti od pola pacijenta.
Mogući simptomi kod žena uključuju:
- Vaginalni iscedak koji je neuobičajene boje ili mirisa
- Bol ili peckanje prilikom mokrenja
- Bol u donjem delu stomaka
- Bol tokom seksualnog odnosa
- Češće urinarne infekcije
Simptomi kod muškaraca mogu da uključuju:
- Bol ili peckanje prilikom mokrenja
- Iscedak iz penisa
- Bol u testisima
- Nelagodnost ili bol u predelu male karlice
- Simptomi prostatitisa, odnosno upale prostate
- Bol tokom ejakulacije
Simptomi mogu varirati u intenzitetu i često se preklapaju sa simptomima drugih infekcija urinarnog ili genitalnog trakta, poput hlamidije ili gonoreje.
Iz ovog razloga neophodno je obaviti laboratorijske analize kako bi se utvrdio tačan uzrok tegoba i otpočlo sa najadekvatnijim načinom lečenja.
Kako se prenosi ureaplazma?
Ureaplazma je bakterija koja prirodno živi u urogenitalnom traktu mnogih ljudi i ne izaziva nikakve probleme, ali pod određenim uslovima može postati uzročnik infekcije.
Prenos se najčešće dešava putem seksualnog kontakta, ali postoje i drugi načini na koje se može širiti.
Infekcija se može preneti na sledeće načine:
- Seksualni kontakt: Ureaplazma se najčešće prenosi nezaštićenim seksualnim odnosom, uključujući vaginalni, analni i oralni seks. Takođe, može se preneti i tokom bilo kakvog bliskog kontakta sa genitalnim područjem, čak i bez potpunog odnosa.
- Prenošenje sa majke na dete: Infekcija se može preneti sa zaražene majke na bebu tokom porođaja, što može izazvati infekcije disajnih puteva ili pluća kod novorođenčeta. Pored toga, postoji i mogućnost prenosa tokom trudnoće, što može izazvati komplikacije kao što su prevremeni porođaj ili niska porođajna težina bebe.
- Deljenje seksualnih pomagala: Upotreba seksualnih pomagala i igračaka koje nisu adekvatno očišćene ili se dele sa partnerom može biti izvor infekcije.
Faktori rizika koji mogu povećati šanse za infekciju ureaplazmom uključuju:
- Seksualna aktivnost: Česta promena partnera ili nezaštićeni seksualni odnosi.
- Oslabljen imuni sistem: Osobe sa oslabljenim imunitetom su podložnije infekcijama, uključujući i infekciju ureaplazmom.
- Rani početak seksualne aktivnosti: Rano stupanje u seksualne odnose može povećati rizik od različitih urogenitalnih infekcija.
- Postojeće urogenitalne infekcije: Prisutnost drugih seksualno prenosivih infekcija može povećati rizik od infekcije ureaplazmom.
- Upotreba kontracepcijskih spirala: Neka istraživanja sugerišu da korišćenje spirala može povećati rizik od infekcija u reproduktivnom traktu.
Ureaplazma u trudnoći
Ureaplazma u trudnoći može biti posebno značajna zbog mogućih komplikacija koje ova infekcija može izazvati kako kod trudnice, tako i kod fetusa.
Iako mnoge žene sa ureaplazmom nemaju simptome, prisustvo ove bakterije tokom trudnoće može povećati rizik od preuranjenog porođaja, spontanog pobačaja, niske porođajne težine i infekcije plodove vode.
U nekim slučajevima, može doći i do razvoja infekcija kod novorođenčeta, kao što su infekcije pluća ili centralnog nervnog sistema.
Zbog ovih potencijalnih rizika, važno je da se trudnice testiraju na ureaplazmu ukoliko postoje indikacije ili simptomi infekcije.
Lečenje obično uključuje antibiotike koji su bezbedni za upotrebu tokom trudnoće, sa ciljem smanjenja rizika od komplikacija.
Dijagnoza
Dijagnoza ureaplazme postavlja se putem laboratorijskih testova koji analiziraju uzorke iz urogenitalnog trakta.
Najčešće se koriste brisevi iz grlića materice kod žena ili uzorci iz mokraćne cevi kod muškaraca, kao i analiza urina.
PCR test je precizna metoda koja se koristi za otkrivanje prisustva ureaplazme i može identifikovati nisku količinu bakterija.
Osim PCR testova, koriste se i metode kulture, odnosno zasejavanja bakterija, no treba imati u vidu da je ovaj način manje pouzdan zbog specifičnih uslova potrebnih za rast ureaplazme.
Priprema za testiranje na ureaplazmu zahteva nekoliko koraka kako bi se postigla maksimalna tačnost rezultata.
Pre svega, preporučuje se izbegavanje seksualnih odnosa najmanje 24 do 48 sati pre testiranja, kako bi se izbeglo potencijalno ispiranje bakterija iz urogenitalnog trakta.
Osobe ženskog pola, trebalo bi da izbegavaju upotrebu vaginalnih preparata poput krema, gelova ili ispiranja barem 24 sata pre uzimanja uzorka, budući da ovi preparati mogu uticati na rezultate.
Takođe, savetuje se uzdržavanje od mokrenja barem jedan do dva sata pre uzimanja brisa ili uzorka urina, što omogućava veću koncentraciju bakterija za analizu.
Lekar može pružiti dodatna uputstva o pripremi, a posebno je važno informisati ga o bilo kakvoj terapiji antibioticima ili drugim lekovima.
Lečenje
Lečenje ureaplazme podrazumeva upotrebu antibiotika, lekova koji se koriste za uništavanje bakterija i suzbijanje infekcija uzrokovanih bakterijama.
Najčešće se koriste antibiotici iz grupe makrolida, poput azitromicina (Hemomycin) ili tetraciklina, kao što je doksiciklin.
U zavisnosti od težine infekcije, lekar može preporučiti terapiju koja traje od nekoliko dana do nekoliko nedelja.
Iako se simptomi mogu povući brzo po otpočinjanju terapije, važno je da se terapija sprovede do kraja, kako bi se izbegao razvoj rezistencije bakterija na antibiotike, a bakterije u potpunosti uništile.
Takođe, preporučuje se da se oba partnera leče istovremeno kako bi se sprečilo ponavljanje infekcije.
Tokom lečenja važno je izbegavati seksualne odnose kako bi se smanjio rizik od prenosa bakterije.
Nakon završetka terapije, obično se preporučuju kontrolni testovi kako bi se potvrdilo da je infekcija uspešno eliminisana.
Komplikacije
Infekcija ureaplazmom može ostati neprimećena zbog blagih ili nespecifičnih simptoma, ali u nekim slučajevima može dovesti do ozbiljnijih zdravstvenih problema.
Kada se ne leči, infekcija se može proširiti i izazvati komplikacije koje utiču na različite delove urogenitalnog sistema, kao i na reproduktivno zdravlje.
Komplikacije nelečene infekcije ureaplazmom uključuju:
- Infekcije mokraćnih puteva: Ureaplazma može uzrokovati upalu mokraćne bešike, odnosno cistitis i uretritis, što može izazvati bol i nelagodnost prilikom mokrenja.
- Upalne bolesti karlice: Kod žena, infekcija može napredovati i zahvatiti matericu, jajnike i jajovode, što može dovesti do ozbiljnih problema poput neplodnosti ili hroničnog bola.
- Komplikacije tokom trudnoće: Infekcija ureaplazmom može povećati rizik od komplikacija tokom trudnoće, uključujući prerano pucanje vodenjaka, prevremeni porođaj i nisku porođajnu težinu bebe.
- Prostatitis: Kod muškaraca, ureaplazma može izazvati upalu prostate, što može biti praćeno bolom u predelu karlice i problemima sa mokrenjem.
- Neplodnost: Produžena infekcija može uticati na plodnost kod oba pola, usled upalnih procesa koji utiču na reproduktivne organe.
Pravovremena dijagnoza i otpočinjanje lečenja su od ključne važnosti za uspešno lečenje ureaplazme i sprečavanje komplikacija.
Prevencija
Prevencija infekcije ureaplazmom uključuje nekoliko jednostavnih, ali važnih koraka koji mogu smanjiti rizik od njenog prenosa.
Praktikovanje sigurnijih seksualnih odnosa, pre svega upotrebe kondoma, može značajno smanjiti rizik od infekcije budući da se na ovaj način stvara fizička barijera.
Takođe, ograničavanje broja seksualnih partnera i redovno testiranje na seksualno prenosive infekcije može pomoći u ranoj identifikaciji i sprečavanju širenja ureaplazme.
Ukoliko se dijagnostikuje infekcija kod jednog partnera, važno je da i drugi partneri istovremeno prođu kroz lečenje kako bi se sprečilo ponovno zaražavanje.
Briga o opštem zdravlju i jačanje imunološkog sistema takođe mogu igrati ulogu u prevenciji infekcija.
Zaključak
Ureaplazma je bakterija koja, iako prirodno prisutna u urogenitalnom traktu, ponekad može postati uzročnik infekcije, pre svega kada dođe do promene u imunološkoj ravnoteži.
Infekcija često prolazi bez simptoma, ali može izazvati različite zdravstvene tegobe, uključujući bol tokom mokrenja, iscedak i upalu reproduktivnih organa.
Ureaplazma se obično prenosi seksualnim putem, a dijagnoza se postavlja laboratorijskim testovima.
Lečenje podrazumeva upotrebu antibiotika i traje od nekoliko nedelja do nekoliko meseci, u zavisnosti od težine infekcije.
Ukoliko se ne leči, infekcija može dovesti do ozbiljnih komplikacija kao što su neplodnost, upalne bolesti karlice i komplikacije u trudnoći.
