Virusne bradavice su izrasline na koži koje nastaju kao posledica infekcije humanim papiloma virusom.
Iako su obično bezbolne i benignog karaktera, mogu biti estetski neprijatne i izazvati nelagodnost, posebno ako se pojave na mestima koja su izložena trenju ili pritisku.
Bradavice se najčešće razvijaju na rukama i tabanima, ali se mogu javiti i na vratu, licu i drugim delovima tela.
Virusne bradavice su veoma zarazne i mogu se preneti direktnim kontaktom sa zaraženom kožom ili upotrebom zajedničkih predmeta.
U ovom članku ćemo objasniti šta su virusne bradavice, koje su najčešće vrste, kako se prenose, kao i koji su načini lečenja i prevencije.
Šta su virusne bradavice?
Virusne bradavice su benigne izrasline na koži koje nastaju zbog infekcije humanim papiloma virusom, HPV-om, koji uzrokuje ubrzani rast ćelija na površini kože, što dovodi do stvaranja karakterističnih bradavica.
Bradavice se mogu pojaviti na različitim delovima tela, uključujući ruke, stopala, lice, pa čak i genitalnu regiju.
Ipak, bradavice se najčešće razvijaju na mestima koja su podložna oštećenju ili trenju, kao što su prsti, dlanovi i tabani.
Postoji nekoliko različitih tipova virusnih bradavica, uključujući obične bradavuce koje se nazivaju i veruke, plantarne bradavice, ravne bradavice i filiformne bradavice, od kojih svaka ima specifične karakteristike i mesta na kojima se javlja.
Vrste virusnih bradavica uključuju:
- Obične bradavice (Verruca vulgaris): Obične bradavice su najčešća vrsta i obično se pojavljuju na rukama, prstima i kolenima. Imaju grub, ispupčen izgled i nepravilnu površinu. Često su sivkaste ili smeđe boje i mogu biti veličine zrna graška.
- Plantarne bradavice (Verruca plantaris): Plantarne bradavice se javljaju na tabanima, posebno na mestima koja su pod pritiskom, poput pete ili jastučića stopala. Za razliku od običnih bradavica, ove su spljoštene zbog pritiska tela pri hodanju. Mogu izazvati bol i nelagodu prilikom stajanja ili hodanja.
- Ravne bradavice (Verruca plana): Ravne bradavice su manje i glatkije od drugih vrsta. Obično se pojavljuju na licu, rukama i nogama, posebno kod dece i adolescenata. Imaju boju kože ili su blago ružičaste, a često se pojavljuju u većem broju na jednom području.
- Filiformne bradavice: Filiformne bradavice imaju duguljast oblik i tanak, izdužen izgled. Najčešće se pojavljuju na licu, vratu i oko očiju ili usta. Zbog svog položaja i izgleda mogu biti estetski problematične.
- Genitalne bradavice (Condyloma acuminata): Ova vrsta bradavica pojavljuje se u genitalnoj regiji i prenosi se seksualnim kontaktom. Izazivaju ih specifični sojevi HPV-a i mogu biti mekane, ravne ili ispupčene, često grupisane.
Simptomi
Virusne bradavice obično izgledaju kao ispupčene izrasline na koži koje mogu biti različitih veličina i boja, često su u nijansi kože ili nešto tamnije.
Površina im može biti hrapava ili glatka, zavisno od tipa bradavice.
U većini slučajeva, bradavice su bezbolne, ali ponekad mogu izazvati svrab ili blagu nelagodnost, naročito ako se nalaze na mestima podložnim trenju, poput ruku, nogu ili lica.
Kod plantarnih bradavica, koje se razvijaju na tabanima, prisutan je bol tokom hodanja ili stajanja zbog pritiska na tim mestima.
Takođe, bradavice se ponekad mogu grupisati, što je naročito uobičajeno kod ravnih bradavica koje se često pojavljuju u većem broju.
Koža oko bradavice može postati suva ili ispucala, što doprinosi dodatnoj iritaciji i nelagodnosti.
Uzroci i prenošenje
Virusne bradavice uzrokovane su humanim papiloma virusom, koji se često skraćeno naziva HPV, koji ima mnogo različitih sojeva.
HPV napada gornji sloj kože, uzrokujući prekomerni rast ćelija, što dovodi do formiranja bradavica.
Infekcija ovim virusom se prenosi direktnim kontaktom sa zaraženom osobom ili površinama koje su kontaminirane virusom, poput mokrih površina u svlačionicama ili bazenima.
Male posekotine, ogrebotine ili pukotine u koži povećavaju rizik od infekcije direktnim dodirom sa zaraženom kožom, putem rukovanja ili dodirivanja inficiranih predmeta, poput peškira ili obuće.
Iako bradavice nisu izuzetno zarazne, virus se može proširiti sa jednog dela tela na drugi kroz češanje ili dodirivanje bradavice, posebno ako je koža oštećena.
Vlažna i oštećena koža je posebno podložna infekciji, a osobe sa oslabljenim imunološkim sistemom, kao i deca, su pod većim rizikom od razvijanja bradavica.
Dijagnoza
Dijagnoza virusnih bradavica obično se postavlja na osnovu kliničkog pregleda.
Lekar može prepoznati bradavice prema njihovom izgledu i teksturi, jer su obično jasno vidljive izbočine na koži sa hrapavom površinom.
Postavljanje dijagnoze najčešće se završava na osnovu kliničkog pregleda, budući virusne bradavice imaju prepoznatljiv izgled i lokalizaciju, te dodatni testovi u najvećem broju slučajeva nisu potrebni.
Međutim, u nekim slučajevima, kada postoji sumnja na druga kožna oboljenja, mogu se primeniti dodatni dijagnostički postupci, kao što su:
- Dermatoskopija: Koristeći dermatoskop, lekar može detaljnije pregledati površinu bradavica kako bi ih razlikovao od drugih kožnih promena, poput kanceroznih lezija ili benignih izraslina.
- Biopsija: U retkim slučajevima, ako postoji sumnja da izraslina nije tipična bradavica ili se ne povlači lečenjem, može se obaviti biopsija, odnosno uzimanje malog uzorka tkiva radi laboratorijske analize, kako bi se isključila ozbiljnija stanja, poput raka kože.
- PCR testovi: Iako se retko koriste u svakodnevnoj praksi, testovi poput PCR-a mogu se primeniti radi detekcije specifičnih tipova humanog papiloma virusa, naročito kod genitalnih bradavica.
Iako najčešće nisu potrebne, dodatne dijagnostičke procedure se obavljaju ukoliko bradavice podsećaju na druge kožne ili polno prenosive bolesti, kao što su ekcem, psorijaza, lišaj na koži, genitalni herpes ili sifilis.
Lečenje
Lečenje virusnih bradavica uključuje različite pristupe, u zavisnosti od vrste, lokacije i broja bradavica, kao i preferencija pacijenta.
Uobičajeni medicinski tretmani uključuju uklanjanje bradavica tečnim azotom, odnosno krioterapiju, primenu salicilne kiseline i elektrohirurške procedure.
Pord toga, različiti prirodni lekovi mogu biti blaža alternativa i dobar izbor za blaže slučajeve.
Konvencionalne metode lečenja
Konvencionalne metode lečenja virusnih bradavica uključuju nekoliko pristupa koji su usmereni na uklanjanje bradavica ili podsticanje imunološkog sistema da se bori protiv infekcije.
Krioterapija je jedna od najčešćih metoda za uklanjanje bradavica, a ovaj postupak podrazumeva zamrzavanje bradavica tečnim azotom.
Niska temperatura uzrokuje oštećenje tkiva bradavice, što dovodi do njenog postepenog otpadanja.
Krioterapija može biti bolna i često zahteva nekoliko tretmana kako bi se bradavice u potpunosti uklonile, ali je generalno sigurna i efikasna metoda.
Uklanjanje bradavica uz pomoć salicilne kiseline je još jedan čest način lečenja.
Ovaj hemijski preparat se nanosi direktno na bradavicu, postepeno omekšavajući i ljušteći slojeve zaražene kože.
Tretman je dugotrajan, često zahteva svakodnevnu primenu tokom nekoliko nedelja ili meseci, ali je efikasan, posebno za manje bradavice.
Elektrohirurgija je invazivnija metoda koja se koristi za uklanjanje bradavica, a tokom nje se koristi električna struja za spaljivanje ili uklanjanje bradavice.
Često se kombinuje sa kiretažom, gde se bradavica struže nakon što je spaljena.
Elektrohirurgija je efikasna, ali može ostaviti ožiljke, pa se koristi uglavnom kod većih ili upornijih bradavica.
Svaka od pomenutih metoda ima svoje prednosti i mane, pa izbor najboljeg načina za uklanjanje bradavice zavisi od veličine, lokacije i broja bradavica, ali i od ličnog izbora pacijenta.
Prirodni lekovi
Prirodni lekovi za lečenje virusnih bradavica mogu biti efikasni i često se koriste kao alternativa ili dodatak konvencionalnim tretmanima.
Kućni lekovi za bradavice uključuju prirodne sastojke koji deluju antivirusno, protivupalno i regenerativno, pomažući u borbi protiv bradavica i ubrzavanju njihovog uklanjanja.
Na tržištu su dostupne različite prirodne kreme koje sadrže biljne ekstrakte sa antivirusnim svojstvima.
Neke od najčešće korišćenih biljnih krema sadrže sastojke poput zelenog čaja, nevena ili ehinacee, koji pomažu u jačanju imuniteta i borbi protiv virusnih infekcija, uključujući bradavice.
Još jedan od korisnih sastojaka koji pomaže u hidrataciji kože nakon tretmana je lanolin.
Lanolin je prirodni emolijens koji pomaže u obnavljanju i hidrataciji kože nakon upotrebe agresivnih tretmana za uklanjanje bradavica, kao što su salicilna kiselina ili krioterapija.
On stvara zaštitni sloj na koži, sprečava njeno isušivanje i iritaciju, čime doprinosi bržem oporavku tretirane kože.
Lanolin se može nanositi na područje oko bradavica nakon primene drugih prirodnih lekova ili tretmana, kako bi se smanjila iritacija i suvoća, a koža zadržala svoju elastičnost i zdravlje.
Prirodna ulja, kao što su čajevac i ricinusovo ulje, su popularni prirodni lekovi za bradavice.
Ulje čajevca ima snažna antimikrobna svojstva koja pomažu u borbi protiv infekcija, dok se ricinusovo ulje često koristi za omekšavanje bradavica, što olakšava njihovo uklanjanje.
Ova ulja se koriste tako što se nanose nekoliko puta dnevno, direktno na bradavicu.
Sok čuvarkuće je stari prirodni lek za uklanjanje virusnih bradavica.
Veruje se da čuvarkuća pomaže uklanjanju bradavica zahvaljujući antiseptičkim i regenerativnim svojstvima, a sok sveže biljke može se naneti direktno na bradavicu nekoliko puta dnevno kako bi se ubrzao proces isušivanja bradavice.
Sok iz stabljike maslačka je još jedan prirodni lek tradicionalno koristi za skidanje bradavica.
Mlečna tečnost iz maslačka nanosi se direktno na bradavicu nekoliko puta dnevno, a redovna upotreba pomaže u sušenju i nestajanju bradavica.
Beli luk je poznat po svojim snažnim antivirusnim, antibakterijskim i antifungalnim svojstvima.
Aktivni sastojci belog luka, pre svega alicin i sumpor mogu biti od koristi u isušivanju bradavica.
Svež beli luk se može zgnječiti i naneti na bradavicu, a zatim prekriti zavojem, a ovaj postupak se ponavlja svakodnevno dok bradavica ne nestane.
Upotreba ovih prirodnih lekova zahteva strpljenje i redovnu primenu, budući da su efekti sporiji u poređenju sa konvencionalnim tretmanima.
Prevencija
Prevencija virusnih bradavica je važna za sprečavanje njihovog širenja i ponovne pojave.
Ključni koraci u prevenciji virusnih bradavica uključuju:
- Održavanje higijene: Redovno pranje ruku i kože, posebno nakon kontakta sa potencijalno zaraženim površinama ili osobama, može smanjiti rizik od infekcije. Izbegavanje direktnog kontakta sa bradavicama drugih ljudi, čak i kroz peškire, obuću ili druge predmete je od velikog značanja.
- Nošenje gumenih papuča u javnim prostorima: Bradavice se često šire na mestima gde ljudi hodaju bosi, poput bazena, javnih tuševa i svlačionica. Nošenje obuće na ovim mestima može pomoći u prevenciji infekcije.
- Jačanje imuniteta: Održavanje snažnog imunološkog sistema je ključno u borbi protiv HPV-a i sprečavanju razvoja bradavica. Zdrav način života, uključujući pravilnu ishranu bogatu vitaminima i mineralima, redovno vežbanje i dovoljno sna, može ojačati odbranu tela protiv virusnih infekcija. Veruje se da su vitamin C i vitamin E naročito važni u prevenciji pojave bradavica.
- Vakcinacija: Vakcinacija protiv određenih tipova HPV-a može smanjiti rizik od infekcija koje uzrokuju genitalne bradavice, ali nije od koristi za prevenciju običnih bradavica na rukama i stopalima.
- Lečenje postojećih bradavica: Osobe koje već imaju bradavice, trebalo bi da ih leče što je pre moguće kako bi se sprečilo njihovo širenje na druge delove tela ili na druge ljude. Takođe, izbegavanje češanje ili diranja bradavica smanjuje rizik od širenja na druge delove tela.
Zaključak
Virusne bradavice su česte, benigne izrasline na koži uzrokovane humanim papiloma virusom, koje, iako obično bezopasne, mogu biti estetski neprijatne i izazvati nelagnodnost i otežati svakodnevno funkcionisanje.
Uklanjanje bradavica može se obaviti na više načina, poput upotrebe tečnog azota, odnosno krioterapije, ali i primenom salicilne kiseline ili elektrohirurškim metodama.
Za blaže slučajeve mogu biti korisni prirodni lekovi, uključujući ulja čajevca i ricinusa, sok maslačka ili čuvarkuće, beli luk i lanolin.
Pravovremeno lečenje i mere prevencije, poput održavanja higijene i jačanja imunog sistema igraju značajnu ulogu u prevenciji pojave i sprečavanju širenja bradavica.
