Maltitol je popularan zaslađivač koji se sve češće koristi kao zamena za šećer u prehrambenoj industriji.
Ovaj zaslađivač spada u grupu šećernih alkohola i nudi prednosti koje ga čine privlačnim izborom za osobe koje žele smanjiti unos kalorija i šećera.
Maltitol se može naći u različitim proizvodima, uključujući žvakaće gume, bombone, pekarske proizvode i mnoge druge.
Zahvaljujući svojoj sposobnosti da obezbedi slatkoću bez značajnog uticaja na nivo šećera u krvi, maltitol je posebno popularan među osobama sa dijabetesom i onima koji žele da postignu i održe zdravu telesnu težinu.
U ovom članku ćemo objasniti šta je maltitol, koje su njegove nutritivne vrednosti, zdravstvene koristi i potencijalni rizici.
Šta je maltitol?
Maltitol je vrsta šećernog alkohola koji se koristi kao zamena za šećer u raznim prehrambenim proizvodima.
Iako spada u grupu šećernih alkohola, odnosno poliola, nije u pitanju niti alkohol, niti šećer.
Dobija se iz skroba, najčešće kukuruznog ili krompirovog, a po strukturi i ukusu, maltitol je veoma sličan običnom šećeru, uz nižu kalorijsku vrednost i niži glikemijski indeks.
Zahvaljujući ovim svojstvima, često se koristi u dijetalnim i proizvodima bez šećera, kao što su čokolade, bombone, žvake, pekarski proizvodi i sladoledi.
Maltitol pruža oko 90% slatkoće običnog šećera, što ga čini efikasnim zaslađivačem bez značajnog kompromisa u ukusu.
Pored maltitola, postoji još nekoliko vrsta šećernih alkohola koji se često koriste kao zaslađivači, kao što su:
Svaki od ovih šećernih alkohola ima svoje specifične karakteristike, ali zajedničko im je to što imaju niži glikemijski indeks i manje kalorija u poređenju sa običnim šećerom.
U nastavku sledi poređenje maltitola sa drugim vrstama zaslađivača:
| Zaslađivač | Glikemijski indeks | Slatkoća u odnosu na šećer | Kalorije (1g) |
|---|---|---|---|
| Maltitol | 35 | 87% | 2.1 kalorija |
| Eritritol | 1 | 70% | 0.24 kalorija |
| Ksilitol | 13 | 100% | 2.4 kalorija |
| Sorbitol | 4 | 58% | 2.6 kalorija |
| Kalijum acesulfam | 0 | 20,000 % (200x) | 0 kalorija |
| Aspartam | 0 | 20,000% (200x) | 4 kalorija |
| Saharin | 0 | 30,000% (300x) | 0 kalorija |
| Sukraloza | 0 | 60,000% (600x) | 0 kalorija |
| Stevija | 0 | 20,000% (200x) | 0 kalorija |
Glikemijski indeks maltitola iznosi 32, dok sirup od maltitola ima glikemijski indeks od 52. Istovremeno, vrednost glikemijskog indeksa šećera je 65.
Maltitol ima E broj E965, dok se sirup maltitola označava oznakom E965i.
Zdravstvene koristi
Maltitol pruža nekoliko koristi u odnosu na šećer, posebno za osobe koje žele da smanje unos šećera i kalorija.
Zbog svog nižeg glikemijskog indeksa i smanjenog kalorijskog sadržaja, maltitol je popularan izbor među osobama koje pate od dijabetesa, kao i osoba koje žele da postignu ili održe zdravu telesnu težinu.
Pored toga, treba pomenuti da su proizvodi sa maltitolom bolji izbor kada je zdravlje zuba u pitanju u odnosu na proizvode zaslađene šećerom.
Niži glikemijski indeks
Maltitol ima niži glikemijski indeks u poređenju sa običnim šećerom, što znači da ne izaziva nagli skok nivoa šećera u krvi. Dok običan šećer ima GI oko 65, maltitol ima GI oko 35.
Ovo čini maltitol pogodnim za osobe sa dijabetesom ili osobe koje zbog drugih zdravstvenih stanja moraju da kontrolišu nivo šećera u krvi, poput osoba sa insulinskom rezistencijom.
Manje kalorija
Jedna od glavnih prednosti maltitola je njegov niži sadržaj kalorija u odnosu na običan šećer.
Beli šećer sadrži oko 4 kalorija po gramu, maltitol sadrži približno 2.1 kaloriju po gramu, istovremenu pružajući do 90% slatkoće šećera.
Ova razlika može biti značajna za osobe koje prate ishranu sa ograničenim unosom kalorija ili one koje žele da smanje telesnu težinu.
Korišćenjem maltitola kao zamene za šećer može se smanjiti ukupni unos kalorija, što može doprineti gubitku težine ili održavanju zdrave telesne težine.
Prevencija karijesa
Maltitol može biti bolji za zdravlje zuba nego šećer, budući da ne služi kao hrana lošim bakterijama u ustima što znači da ne doprinosi stvaranju kiseline koja oštećuje zubnu gleđ.
Pored toga, upotreba žvakaćih guma sa maltitolom može pospešiti lučenje pljuvačke, te smanjiti rizik od pojave sindroma suvih usta, gingivitisa i akumulacije zubnog plaka.
Zahvaljujući ovim osobinama, redovna konzumacija proizvoda sa maltitolom može pomoći u smanjenju rizika od nastanka karijesa i očuvanju oralnog zdravlja.
Iz ovog razloga maltitol je često sastojak žvakaćih guma, bombona i drugih proizvoda bez šećera, ali i tečnosti za ispiranje usta i drugih prozivoda za oralnu higijenu.
Rizici i moguće nuspojave
Jedan od najčešćih problema povezanih sa konzumacijom maltitola je mogućnost pojave tegoba sa varenjem.
Zbog svoje strukture, maltitol se ne apsorbuje potpuno u tankom crevu, već dospeva nesvaren do debelog creva, gde fermentiše.
Ovo može izazvati simptome kao što su nadimanje, gasovi, grčevi i dijareja, posebno kod osoba koje nisu navikle na upotrebu poliola.
Postepeno uključivanje maltitola i drugih zaslađivača iz grupe šećernih alkohola omogućava telu dovoljno vremena da se adaptira, što u velikoj meri može smanjiti ili potpuno sprečiti pojavu tegoba.
Pored toga, kao i sa drugim šećernim alkoholima, prevelika konzumacija maltitola može imati laksativni efekat.
Dnevni unos maltitola i drugih poliola do 40 grama smatra se bezbednim i kod većine ljudi neće izazvati tegobe. Konzumacija preko 90 grama dnevno verovatno će izazvati tegobe, uključujući i dijareju.
Na kraju, upotreba maltitola može biti problematična za ljude sa sindromom nervoznih creva ili SIBO, budući da polioli mogu dovesti do pogoršanja simptoma ovih stanja.
Osobe koje prate ishranu sa niskim sadržajem FODMAP-a, trebalo bi da izbegavaju maltitol.
Maltitol ima niži glikemijski indeks od običnog šećera, ali on ipak može uticati na nivo šećera u krvi, posebno kada se konzumira u velikim količinama.
Osobe sa dijabetesom ili one koje prate ishranu sa niskim unosom ugljenih hidrata treba da obrate posebnu pažnju na nivo šećera u krvi kada koriste maltitol.
Alergijske reakcije na maltitol su retke, ali moguće.
Alternative
Pored maltitola, postoji nekoliko drugih vrsta šećernih alkohola i zaslađivača koji se koriste kao zamene za šećer.
Neke od alternativa koje se smatraju najbezbednijim uključuju:
- Eritritol: Eritritol je šećerni alkohol koji se prirodno nalazi u nekim vrstama voća. Ima vrlo malo kalorija i ne utiče značajno na nivo šećera u krvi, što ga čini pogodnim za dijabetičare, a veoma je koristan i za oralno zdravlje.
- Ksilitol: Ksilitol se često koristi u žvakaćim gumama i pastama za zube zbog svojih blagotvornih efekata na oralno zdravlje. Ima nizak glikemijski indeks i manje kalorija od običnog šećera, ali može izazvati probavne smetnje kod nekih ljudi.
- Sorbitol: Sorbitol se koristi kao zaslađivač u mnogim prehrambenim proizvodima i farmaceutskim preparatima. Ima blagi laksativni efekat kod većih doza i može izazvati probavne probleme kod osetljivih osoba.
- Stevija: Stevija je prirodni zaslađivač koji se dobija iz biljke Stevia rebaudiana. Ne sadrži kalorije i ne utiče na nivo šećera u krvi, što je čini idealnom za dijabetičare i osobe koje žele da ograniče unos kalorija.
Zaključak
Maltitol, popularni zaslađivač koji se koristi kao zamena za šećer, pruža brojne prednosti, posebno za osobe koje žele smanjiti unos kalorija i šećera.
Njegov niži glikemijski indeks u odnosu na šećer čini ga boljim izborom za osobe sa dijabetesom, dok smanjeni sadržaj kalorija može pomoći u održavanju zdrave telesne težine.
Maltitol takođe može doprineti očuvanju oralnog zdravlja zahvaljujući činjenici da ne doprinosi razvoju karijesa.
Ipak, važno je konzumirati maltitol u umerenim količinama kako bi se izbegle moguće nuspojave koje su najčešće ograničena na privremene probleme sa varenjem.
