Hemoroidi su stanje koje podrazumeva uvećane ili otekle, iritirane vene i krvne sudove u i oko anusa i donjeg rektuma, do kojih dolazi usled pritiska na ovo područje.
Trajanje hemorida je individualno i zavisi od ozbiljnosti i uzroka, a mali hemoroidi mogu nestati bez ikakvog lečenja za nekoliko dana.
Iako mogu biti izuzetno neprijatni i čak izazvati pojavu krvi, retko izazivaju ozbiljne zdravstvene probleme.
U ovom članku objasnićemo koliko traju hemoroidi, kako smanjiti trajanje hemorida, ali i koji su uzroci, simptomi, faktori rizika i načini lečenja i prevencije.
Šta su hemoroidi?
Hemoroidi ili šuljevi, kako se još nazivaju, su otečene odnosno proširene vene u ili oko anusa i donjeg dela rektuma, završnog dela debelog creva.
Postoji dve vrste hemoroida:
- Unutrašnji hemoroidi: Nalaze se unutar rektuma.
- Spoljašnji hemoroidi: Nalaze se izvan analnog otvora.
Hemoroidi mogu izazvati bol na završnom delu debelog creva ili svrab, a mogu biti i uzrok pojave krvi na papiru ili u stolici nakon pražnjenja creva.
Pojave hemoroida je veoma često stanje, i statistike govore da preko 75% ljudi u nekom trenutku života pati od ovog problema.
Hemoroidi se češće javljaju kod ljudi između 45 i 65 godina.
Trajanje hemoroida
Ne postoji tačno određeno vreme koliko dugo traju hemoroidi. Trajanje hemoroida zavisi od vrste, uzroka i težine stanja.
Mali hemoroidi obično nestaju u roku od nekoliko dana bez potrebe za lečenjem, uz manje promene u ishrani ili načinu života.
Veliki spoljni hemoroidi mogu trajati duže i izazivati ozbiljniji bol i nelagodu. Ako se ne povuku u roku od nekoliko dana, trebalo bi posetiti lekara.
Faktori rizika za razvoj velikih hemoroida uključuju hranu siromašnu vlaknima, sedentarni način života, hronični zatvor ili dijareju, kao i naprezanje tokom pražnjenja creva.
Ovi faktori takođe utiču na zarastanje i povlačenje hemoroida, te mogu produžiti njihovo trajanje.
Pored toga, hemoroidi se često javljaju tokom trudnoće i nakon porođaja usled povećanog pritiska u stomaku i napora tokom porođaja.
Promene u nivou horomona tokom trudnoće mogu dovesti do oticanja vena, što dodatno povećava rizik od razvoja hemoroida.
Neke žene kod kojih se hemoroidi jave tokom trudnoće pate od njih sve do porođaja.
Trajanje hemoroida u trudnoći
Hemoroidi su čest problem tokom trudnoće, posebno tokom trećeg trimestra.
Dodatna težina koju trudnica nosi u toku trudnoće može stvoriti opterećenje vena u anusu i rektumu, što dovodi do njihovog oticanja i iritacije. Kako materica raste, ona takođe vrši pritisak na vene u blizini rektuma.
Tokom trudnoće nivoi hormona se menjaju, što može dovesti do opuštanja vena u ovoj oblasti, povećavajući rizik od razvoja hormona.
Osim toga, promene koje trudnoća donosi sa sobom takođe mogu izazvati i probleme sa varenjem, poput zatvora ili dijareje, koji takođe povećavaju rizik od razvoja hemoroida.
Obično se trudnički hemoroidi postepeno povlače nakon porođaja i ne zahtevaju ozbiljno lečenje. U većini slučajeva, lečenje se fokusira na akutno ublažavanje simptoma, poput:
- Modifikacijd ishrane i načina života
- Kegelovih vežbe
- Ležanja na levoj strani
- Sprečavanja zatvora
Trajanje hemoroida posle porođaja
Studija iz 2022. godine utvrdila je da se hemoroidi nakon prvog porođaja javljaju kod 38% žena, a broj se dodatno povećava nakon narednih trudnoća.
Druga istraživanja pokazuju da porođaj povećava rizik od hemoroida za oko osam puta.
Hemoroidi se obično razvijaju dan ili dva nakon porođaja, a uzroci mogu da uključuju:
- Način porođaja
- Produženo trajanje porođaja
- Više od 20 minuta naprezanja
- Veliku porođajnu težinu bebe
Tegobe obično traju nekoliko dana, nakon čega se hemoroidi povlače. Ukoliko simptomi traju duže, trebalo bi razgovarati sa doktorom o eventualnom dodatnom lečenju.
Simptomi hemoroida
Unutrašnji hemoroidi nekada ne izazivaju nikakve simptome, poput nelagode, bola ili svraba anusa.
Ipak, pražnjenje creva ponekad može izazvati iritaciju unutrašnjih hemoroida i dovesti do krvarenja.
Unutrašnji hemoroidi gurnuti izvan analnog otvora i spoljašnji hemoroidi češće izazivaju simptome, koji mogu da uključuju:
- Svrab
- Pečenje
- Bol
- Otok
- Nelagodu
Iako retko, usled hemoroida koji sužavaju creva može se javiti tanka stolica.
Krv koja se javlja u stolici ili na toalet papiru usled hemoroida je sveža i crvene boje. Ukoliko se u stolici primeti veća količina krvi, ili je stolica tamna, neophodno je javljanje doktoru.
Crna stolica ukazuje na krvarenje u gornjem delu digestivnog trakta, te verovatno nije povezana sa hemoroidima.
Zelena stolica je obično posledica dijareje, koja može izazvati pojavu hemoroida. Zelena stolica se kod dijareje javlja usled skraćenog zadržavanja hrane u crevima.
Kako skratiti trajanje hemoroida?
U većini slučajeva, jednostavne promene u životnim navikama i ishrani mogu da skrate trajanje hemoroida.
Jedan od osnovnih uzroka hemoroida jeste naprezanje tokom pražnjenja creva i otežano pražnjenje creva.
Uključuvanje više hrane bogate vlaknima u ishranu pomoćiće formiranju stolice i omekšati je, te olakšati njeno izbacivanje.
Namirice bogate vlaknima uključuju integralne žitarice, mahunarke, voće i povrće.
Ipak, prekomeran unos vlakana, posebno kada se unos naglo poveća, može dovesti do zatvora i pogoršanja tegoba.
Na primer, banane kod hemoroidad predstavljaju odličan izbor, ali prekomeran unos može pogoršati stanje. Pored toga, adekvatno hidriranje je izuzetno važno kako bi se sprečio ili ublažio zatvor, i posledično smanjilo naprezanje tokom pražnjenja creva. Stolicu ne treba zadržavati, već je se preporučuje odlazak u toalet odmah po pozivu kada god je to moguće. Ukoliko je prisutan zatvor, korišćenje prirodnih laksativa ili napitaka protiv zatvora može biti od velike koristi. Neki od najpopularnijih prirodnih laksativa su sok od suvih šljiva, trifala, napitak sa lanenim semenom ili chia semenkama i drugi. Lekovima sa laksativnim dejstvom trebalo bi okretati se isključivo po preporuci lekara, budući da njihova produžena upotreba može ulenjiti creva te dovesti do hroničnog zatvora. Psilijum ljuspice, inulin, magnezijum citrat i sorbitol su dobri izbori ukoliko promene u ishrani ne pomažu. Magnezijum citrat je oblik magnezijuma dostupan u formi suplementa koji se ponaša kao osmotski laksativ, odnosno povećava količinu vode u crevima i na taj način omekšava stolicu. Druge preporuke uključuju smanjeno vreme sedenja na WC šolji i spavanje na levom boku tokom trudnoće, kako bi se smanjio pritisak oko anusa. Pored toga, promena položaja rektuma podizanjem nogu na malu stolicu tokom pražnjenja creva može značajno olakšati njihovo pražnjenje. Za smanjenje tegoba kao što su svrab, bol i drugi, mogu se koristiti topikalni lekovi bez recepta, odnosno različite kreme i gelovi za hemoroide. Uranjanje u toplu kupku sa sodom bikarbonom takođe može biti od pomoći u smanjenju simptoma. Na kraju, ako hemoroidi ne nestaju nakon nedelju dana, trebalo bi posetiti doktora radi eventualnog daljeg lečenja. Kao što je prethodno objašnjeno, manji hemoroidi i lakši slučajevi obično prolaze uz jednostavne promene u režimu ishrane i načinu života. Ipak, ukoliko se javlja krvarenje ili intenzivne tegobe, kao i ukoliko se hemoroidi ne povlače nakon nedelju dana, trebalo bi posetiti doktora. Kod pojave krvi u stolici, važno je isključiti druge moguće uzroke krvarenja tokom pražnjenja creva, poput raka debelog creva. Doktori na raspolaganju imaju različite načine lečenja hemoroida, u zavisnosti od težine stanja, uključujući: Faktori rizika za hemoroide su uglavnom povezani sa povećanim pritiskom na analne i rektalne vene. Pored toga, istorija problema sa hemoroidima u porodici može povećati rizik od razvoja hemoroida. Faktori rizika za pojavu hemoroida uključuju: Nakon lečenja ili spontanog povlačenja, hemoroidi se mogu ponovo pojaviti. Iako nije obavljeno puno studija o stopi recidiva, neke manje studije sugerišu da je stopa ponovne pojave hemoroida 6.3% kod ljudi koji su imali operaciju hemoroida, kao i 25.4% kod ljudi koji su se lečili kod kuće. Ipak, iako mogu biti vrlo neprijatni, zdravstveni rizici hemoroida su veoma mali, odnosno mala je verovatnoća da će hemoroidi dovesti do ozbiljnijih zdravstvenih problema. Promene u ishrani i načinu života mogu u velikoj meri smanjiti rizik od razvoja ili vraćanja hemoroida. Pre svega, trebalo bi unositi adekvatne količine biljnih vlakana i veće količine tečnosti, što će stolicu učiniti mekom i sprečiti naprezanje tokom pražnjenja creva, kao i pojavu zatvora. Fizička aktivnost može unaprediti crevnu peristaltiku, odnosno pokrete creva, te sprečiti zatvor koji je čest uzrok hemoroida. Na kraju, održavanje zdrave telesne mase smanjiće pritisak na vene u rektumu i analnom otvoru, i značajno smanjiti rizik od ovog problema. Proveru zdravstvenog statusa telesne mase moguće je uraditi korišćenjem BMI kalkulatora. Hemoroidi mogu biti neprijatno stanje koje izaziva svrab, bol i ponekad krvarenje, a koje za uzrok ima uvaćene i iritirane vene oko anusa i donjeg rektuma. Trajanje hemoroida je individualno, i zavisi od težine stanja i uzroka. Mali hemoroidi se obično povlače bez lečenja za nekoliko dana, dok veliki spoljni hemoroidi mogu trajati duže ili zahtevati lečenje. Uzroci hemoroida mogu da uključuju naprezanje tokom pražnjenja stolice, zatvor, dijareju, gojaznost i druge faktore koji povećavaju pritisak na vene u rektumu. Pored toga, hemoroidi se veoma često javljaju tokom trudnoće ili nakon porođaja. Promenama života i načina ishrane može se skratiti trajanje hemoroida, tegobe koje izazivaju i sprečiti njihovo ponovno javljanje.Lečenje hemoroida
Faktori rizika
Prevencija
Zaključak