Sluz u stolici relativno je česta pojava, a najčešći uzroci su zatvor, dehidratacija, sindrom nervoznih creva i Kronova bolest.
Sluz je gusta, želatinasta supstanca koju ima ulogu da zaštiti i podmazuje osetljiva tkiva i organe.
Kada je osoba zdrava, sluzava stolica može biti normalna pojava. Tada je sluz obično providna i pojavljuje se u izuzetno maloj količini, pa je gotovo nemoguće primetiti je.
Ipak, ukoliko se javi primetno veća količina sluzi u stolici, ili je ona određene boje, to može biti simptom zdravstvenog problema.
U ovom članku bavimo se pojavom sluzi u stolici, objasnićemo koji su uzroci i prateći simptomi, kao i kada je potrebno posetiti doktora.
Simptomi
Pojava sluzi u stolici je simptom sam po sebi koji može imati različite pojavne oblike.
Sluz u stolici se može javiti kod beba, dece i odraslih, i može biti različite boje.
Normalno, sluz u stolici je bistra, providna, i prisutna u maloj količini.
Ukoliko je sluz promenjene boje ili prisutna u većoj količini i često, može biti reč o potencijalnom zdravstvenom problemu.
Sluz u stolici može biti bela, žuta, crvena, narandžasta, zelena, braon i drugih boja.
Ponekad, može se javiti krvava sluz u stolici, a svako prisustvo krvi u stolici zahteva javljanje lekaru.
Uzroci
Dva najčešća uzroka pojave sluzi u stolici su dehidratacija i zatvor, koji mogu dovedu do toga da sluz iz debelog creva napusti telo.
Sluz u stolici koja se javlja kao posledica ovih stanja može da se reši spontano, ili korišćenjem lekova.
Ukoliko se sluz pojavljuje u velikoj količini ili nije bezbojna, ovo može biti posledica upale u gastrointestinalnom traktu koje zahteva lečenje.
U nastavku slede stanja koja mogu dovesti do sluzi u stolici, a koja zahtevaju medicinski tretman.
Kronova bolest
Kronova bolest je hronična inflamatorna bolest creva (IBD) koja pogađa gastrointestinalni trakt.
Rani simptomi ove bolesti mogu uključivati dijareju i umor, kao i pojavu sluzi u stolici.
Kod ljudi sa Kronovom bolešću sloj sluzi u digestivnom traktu je deblji, pa se javlja veća količina sluzi u stolici.
Međutim, tokom ozbiljnih napada i perioda pogoršanja stanja, telo proizvodi manje sluzi.
Drugi simptomi Kronove bolesti uključuju hroničnu dijareju, rektalno krvarenje, grčeve i bol u stomaku, zatvor, hitnu potrebu za pražnjenjem creva i osećaj nepotpunog pražnjenja creva.
Adekvatnom ishranom kod Kronove bolesti se potencijalno mogu smanjiti tegobe i produžiti periodi remisije.
Ulcerozni kolitis
Kao i Kronova bolest, ulcerozni kolitis je inflamatorna bolest creva.
Ulcerozni kolitis se javlja usled neadekvatne reakcije imunog sistema osobe, a najčešće se javlja u talasima intenzivnih tegoba i perioda bez prisustva simptoma bolesti.
Tokom perioda relapsa, odnosno pogoršanja simptoma, sluzokoža debelog creva je upaljena i nastaju čirevi i rane na crevima, koji mogu krvariti i proizvoditi gnoj i sluz.
Sluz u stolici je verovatnija tokom perioda pogoršanja simptoma.
Ostali simptomi ulceroznog kolitisa su osećaj hitnosti i nepotpunog pražnjenja creva, krv u stolici, bol i grčevi u stomaku i dijareja.
Sindrom nervoznih creva
Sindrom nervoznih creva podrazumeva prisustvo različitih tegoba koje se javljaju kod osoba, a da pri tome nije moguće postaviti dijagnozu drugačije osim isključivanjem svih drugih bolesti.
Drugim rečima, nervozna creva nije moguće dijagnostifikovati analizama krvi, stolice, endoskopijom ili RTG snimanjem.
Simptomi koji karakterišu sindrom nervoznih creva su bol i grčevi u stomaku, nadutost, mučnina i brojni drugi problemi sa varenjem.
Pored toga, kod ljudi kod kojih je prisutna hronična ili dugotrajna dijareja izazvana iritabilnim kolonom, može se javiti sluz u stolici.
Isključivanjem svih drugih mogućih uzroka i dugotrajnim prisustvom tegoba se postavlja dijagnoza ovog stanja.
Hemoroidi
Hemoroidi su čest zdravstveni problem koji pogađa gotovo polovinu populacije do 50. godine života.
Unutrašnji hemoroidi su uzrokovani upaljenim i uvećanim krvnim sudovima unutar rektuma.
Ova upala može dovesti do ispuštanja sluzi iz anusa, koji se obično pojavljuje kao bistra tečnost nešto gušća od vode.
Sluz u stolici od hemoroida može imati žutu ili žućkastu boju usled prisustva gnoja od infekcije, ili crvenkasto-braon boju ukoliko je prisutno krvarenje.
Veoma često može se javiti i tanka stolica usled otežanog prolaska stolice kroz creva.
Pored unutrašnjih, hemoroidi mogu biti i spoljašnji. Ovo je teža forma ovog stanja, koja ređe izaziva pojavu krvi, ali može izazivati bol i nelagodu prilikom sedenja, a spoljašnji hemoroidi traju duže i ponekad zahtevaju ozbiljnije lečenje.
Infekcija creva
Infekcija creva takođe može dovesti do pojave sluzi u stolici i relativno je čest uzrok ovog stanja.
Ovo uključuje infekcije bakterijama kao što su salmonela i bacilarna dizenterija (šigeloza), do kojih dolazi konzumiranjem zaražene hrane.
Bakterije mogu uticati na povećanu proizvodnju sluzi koja zatim napušta telo, a ovo može biti i posledica uporne dijareje koja je veoma često simptom infekcija.
Problemi sa malapsorpcijom
Malapsorpcija, odnosno poremećeno preuzimanje hranjivih materija iz hrane može da ima različite uzroke.
Veoma često, celijakija ili netolerancija na laktozu ili druge nutrijente iz hrane dovode do lošeg iskorišćenja hranjivih materija.
Ozbiljnija stanja poput inflamatornih bolesti creva, cistične fibroze i hronične upale pankreasa takođe mogu dovesti do malapsorpcije.
Do hronične upale pankresa obično dolazi usled ponovljenih akutnih pankretitisa. Intenzivan bol pankreasa je tipičan simptom akutne upale koji ne treba ignorisati.
Cistična fibroza
Cistična fibroza je genetski poremećaj koji dovodi do nakupljanja guste, lepljive sluzi u plućima, pankreasu, jetri ili crevima, što može izazvati pojavu sluzi u stolici.
U pitanju je genetska bolest za koju trenutno nema leka, ali dostupni su različiti vidovi tretmana i lečenja koji mogu olakšati simptome.
Gastrointestinalni problemi povezani za cističnom fibrozom osim sluzi mogu da uključuju i bol u stomaku, zatvor ili dijareju, kao i pojavu masne stolice karakteristično neprijatnog mirisa.
Rak debelog creva ili rektuma
Kao jedan od najozbiljnijih i najopasnijih uzroka pojave sluzi u stolici može biti kancer debelog creva ili rektuma.
Pored sluzi, pojava krvi u stolici, rektalnog krvarenja ili neobjašnjivi gubitak telesne mase mogu biti simptomi ovih bolesti.
Drugi uzroci
Pored navedenih, i drugi uzroci mogu dovesti do pojave sluzave stolice.
Oni uključuju sledeće uzroke:
- Nedovoljan unos vlakana. Vlakna su neophodna kako bi se povećala zapremina stolice i omogućilo nesmetano pražnjenje creva, pa se preporučuje adekvatan unos hrane bogate vlaknima.
- Crevni paraziti. Prisustvo parazita u crevima može dovesti do raznih tegoba, uključujući i povećanu količinu sluzi. Paraziti mogu biti crvi, trakavice, ankilostome i drugi.
- Proktitis. Akutna ili hronična upala površine rektuma takođe može dovesti do pojave sluzi u stolici.
- Nedostatak vitamina B12. Nedostatak vitamina B12 dovodi do loše apsorpcije nutrijenata iz hrane, što može biti uzrok pojave sluzi u stolici. Vitamin B12 nije prisutan u biljnim namirnicama, pa osobe na biljnoj ishrani moraju da ga suplementiraju.
Kada posetiti doktora?
Mala količina providne, bistre sluzi u stolici je normalna pojava, no ukoliko se događa redovno, posebno ako su prisutne i druge promene i tegobe sa crevima, osoba bi trebalo da se javi lekaru.
Drugi simptomi koji bi mogli ukazivati na problem sa sistemom organa za varenje:
- Uporna dijareja
- Bol u stomaku
- Krv u stolici
- Povraćanje
- Neobjašnjiv umor
- Neobjašnjiv gubitak telesne mase
Dijagnoza
Ukoliko je prisustvo sluzi u stolici simptom ozbiljnijeg zdravstvenog problema, biće potrebno obaviti dodatne analize i pretrage kako bi se postavila dijagnoza i ustanovio uzrok ovog stanja.
Obično postavljanje dijagnoze počinje uzimanjem anamneze, fizičkim pregledom i analizom krvi, što predstavlja polaznu osnovu za dalja ispitivanja.
Ukoliko smatra da je potrebno, gastroenterolog može tražiti dodatne analize, kao što su analiza stolice, pre svega određivanje nivoa kalprotektina, kolonoskopija ili gastroskopija, RTG ili CT snimanje, magnetnu rezonancu i druge.
Nekada se uzrok sluzi u stolici otkrije lako i brzo, dok nekada zahteva velik broj analiza.
U slučaju nervoznih creva, dijagnoza se postavlja isključivanjem svih drugih uzroka, budući da ovo stanje nije moguće dijagnostifikovati na osnovu bilo koje analize.
Lečenje
Lečenje sluzi u stolici direktno zavisi od uzroka koji do nje dovodi.
Ako je sluz u stolici povezana sa ishranom, konzumacija više tečnosti, pre svega vode i nezaslađenih čajeva, povećan unosa vlakana ili uzimanje probiotika mogu biti od koristi.
Ukoliko je uzrok celijakija, netolerancija na određenu hranu ili nutrijent iz hrane, poput netolerancije na laktozu, promena režima ishrane dovešće do rešavanja tegoba sa varenjem i sluzavom stolicom.
Kod ozbiljnih stanja, poput ulceroznog kolitisa, Kronove bolesti ili sindroma nervoznih creva, promena načina života, lečenje i upotreba lekova ili čak operacija mogu biti neophodni.
Na kraju, ukoliko je zatvor osnovni uzrok pojave sluzi, upotrebom laksativa kod povremenih epizoda zatvora može doći do brzog olakšanja. Ukoliko je zatvor hroničan, neophodno je posetiti lekara.
Zaključak
Sluz u stolici je normalna pojava, no uobičajeno je prisutna u veoma maloj količini koja se ni ne primeti.
Prekomerna sluz može imati različite uzroke, od relativno bezopasnih, kao što su dehidratacija, zatvor ili nedovoljan unos vlakana, ali i ozbiljan zdravstveni problem.
U zavisnosti od simptoma koji se javljaju pored sluzave stolice, kao i koliko se ona često javlja i ukoliko problem traje duži vremenski period, poseta doktoru može biti neophodna.
Stanja poput inflamatornih bolesti creva ili nervoznih creva mogu takođe predstavljati uzrok koji dovodi do povećanog prisustva sluzi u stolici.
Lečenje ovog stanja direktno zavisi od postavljene dijagnoze.
